Patiënten met ALS hebben vaak moeite om slijm op te hoesten. Om goed te kunnen ademen en om longontstekingen te voorkomen is het belangrijk om slijm op te hoesten. De active cycle of breathing techniques (ACBT) is een cyclus van ademhalingsoefeningen en hoesttechnieken die hierbij kan helpen. De fysiotherapeut van het ALS behandelteam kan patiënten instructie geven en de technieken met hen oefenen.
De doelen van de ademhalingsoefeningen en hoesttechnieken zijn:
Ophoesten van slijm
De kans op longontsteking verkleinen
Vertragen van de achteruitgang van de longfunctie
ACBT is met name geschikt om aan het begin van het ziekte beloop toe te passen als hulpmiddel om slijm (sputum) op te hoesten. Als de ademspierzwakte toeneemt is airstacken een goed alternatief.
ACTB – liggend
ACBT is een cyclus die wordt herhaald totdat het slijm zo goed mogelijk uit de luchtwegen is verwijderd. Dit duurt meestal 5 tot 10 minuten. De cyclus bestaat uit de volgende onderdelen:
Rustig ademen
Enkele keren diep inademen, zo mogelijk 2-3 seconden vasthouden, en rustig en ontspannen uitademen
Huffen. Bij huffen wordt -in tegenstelling tot bij het hoesten- eerst diep ingeademd en vervolgens, met open mond en open keel, krachtig uitgeademd. Deze techniek helpt om sputum uit de hogere luchtwegen richting de keel te verplaatsen zodat het kan worden uitgehoest of doorgeslikt.
ACTB – zittend
Zowel in de uitgangshouding (liggend, zittend) als in de lengte van de 3 onderdelen van de cyclus kan worden gevarieerd. Het is belangrijk dat de houding comfortabel is en dat de oefening ontspannen verloopt.
ACBT is een relatief eenvoudige en weinig belastende techniek die met name aan het begin van het ziektebeloop kan worden toegepast bij lichte ademspierzwakte. Met ACBT wordt de functie van de longen niet zozeer getraind. Het is vooral een manier om sputum op te kunnen hoesten. Als de ACBT door toenemende spierzwakte niet meer voldoende bijdraagt aan het effectief klaren van sputum kan ‘airstacken’ worden overwogen.
Autogene training
Autogene drainage helpt om sputum/slijm uit de kleinere vertakkingen van de luchtwegen op te hoesten. Deze vertakkingen liggen dieper in de longen, waardoor deze ook wel de ‘diepe’ of ‘perifere’ luchtwegen worden genoemd. Als er slijm vastzit in de perifere luchtwegen is dit vaak hoorbaar door een reutelend geluid aan het einde van de uitademing. Door aan het einde van de uitademing een paar keer kort in- en krachtig uit te ademen kan het vastzettende sputum uit de perifere luchtwegen worden verplaatst en uiteindelijk worden opgehoest. Autogene drainage is, net als ACBT, een cyclus en bestaat uit de volgende onderdelen:
Rustig ademen
Enkele keren diep inademen, zo mogelijk 2-3 seconden vasthouden, en rustig en ontspannen uitademen
Een aantal keren zo ver mogelijk uitademen. Vervolgens kort en ondiep inademen, gevolgd door weer zo ver mogelijk uitademen etc.
Net als bij ACBT kan binnen deze cyclus worden afgewisseld in uitgangshouding en duur van de onderdelen, afhankelijk van de individuele kenmerken van de patiënt.
Airstacken
Als ACBT niet meer werkt om voldoende slijm op te hoesten, dan kunt u overgaan op airstacken, lucht stapelen met behulp van een handbeademingsballon. Dit is een veelgebruikte techniek die patiënten zelf thuis, eventueel met hulp, kunnen uitvoeren.
De doelen van de ademhalingsoefeningen en hoesttechnieken zijn: