De oorzaken van overgewicht
Niemand wordt dik van de lucht. U wordt pas zwaarder wanneer uw lichaam meer calorieën binnenkrijgt dan er worden verbrand. Het overschot aan calorieën wordt dan opgeslagen als vet. En daardoor neemt uw gewicht toe.
Het maakt daarbij niet uit waar die calorieën vandaan komen. Of u ze haalt uit bruine boterhammen met kaas of uit een reep chocola. Uw lichaam maakt geen onderscheid tussen ‘gezonde’ en ‘ongezonde’ calorieën. Het telt gewoon alle calorieën bij elkaar op, en verbruikt er weer een aantal. Wat niet verbruikt wordt, wordt in de vorm van vetweefsel opgeslagen als reserve.
Toch wordt niet iedereen dik. En lijken sommige mensen alles te kunnen eten terwijl anderen al van één patatje aankomen. Dat komt omdat er verschillende factoren een rol spelen bij het ontstaan van overgewicht.
Stofwisseling
Iedereen heeft zijn eigen stofwisseling. Die stofwisseling is bepalend voor het aantal calorieën dat u per dag verbruikt. Dunne mensen hebben vaak van nature een hogere stofwisseling dan dikke mensen. Dunne mensen blijven daardoor moeiteloos dun, terwijl dikke mensen makkelijk nog dikker worden.
Warmte
Het eten dat we binnenkrijgen levert energie. Wanneer uw lichaam meer energie binnenkrijgt dan het nodig heeft, kan het een deel van die energie omzetten in warmte. En van warmte wordt u niet dik. Helaas werkt dit warmtemechanisme (ook wel regulatieve thermogenese genoemd) minder goed bij dikke mensen. Bij hen wordt de overtollige energie dus eerder omgezet in vet.
Insuline
Wanneer u koolhydraten eet, komt er glucose in je bloed. Het lichaam gebruikt die glucose als brandstof, en heeft daarbij insuline nodig. Telkens wanneer het glucosegehalte in uw bloed (ook wel de bloedsuikerspiegel genoemd) stijgt, komt er insuline vrij.
De hersenen krijgen dan een signaal dat het energieverbruik omhoog moet (er komt nu immers brandstof binnen) en na een poosje dat er voldoende gegeten is. Mensen met een normaal gewicht reageren op dit seintje door te stoppen met eten.
Bij mensen met overgewicht komt het ‘insulinesignaal’ niet goed door; zij eten dus sneller te veel.
Stress
Stress wordt meestal in verband gebracht met problemen, drukte en spanningen. En dat klopt. Maar ook verveling, verdriet of eenzaamheid veroorzaken stress. Stress maakt dat u zin krijgt in zoet en snoep. Die zoetigheid stimuleert de aanmaak van endorfinen, stoffen die voor een goed gevoel zorgen. Maar endorfinen vergroten ook weer de zin in zoet voedsel. Zodat u nog meer snoept, er nog meer endorfinen vrij komen.
Sporten
Wanneer u beweegt, verbrandt u calorieën. Dat is de reden dat sporten altijd een onderdeel zou moeten zijn van een dieet. Wie regelmatig sport, wordt daarvoor nog eens extra beloond: de ruststofwisseling stijgt erdoor. U verbruikt daardoor elke dag – zonder dat u er iets extra’s voor hoeft te doen – meer calorieën.
Uit onderzoek blijkt echter dat we in Nederland nog veel te weinig aan beweging doen. Maar liefst de helft van alle Nederlanders beweegt minder dan een half uur per dag, en dan zijn dingen als fietsen, wandelen en tuinieren al meegeteld. Doet u ook te weinig aan lichaamsbeweging? Dan werk u overgewicht in de hand.
BMI
Body Mass Index (BMI), ook wel Quetelet index genoemd, is een berekeningsmethode om overgewicht of ondergewicht vast te stellen. Er wordt gebruik gemaakt van het gewicht en de lengte van een persoon.
De BMI index wordt algemeen gezien als een vrij betrouwbare indicatie van het lichaamsgewicht.
Veel gehoorde kritiek is dat de BMI berekening geen rekening houdt met het lichaamsvet, en daarom geen goede indicatie geeft. Het is juist dat bij het BMI berekenen geen gebruik gemaakt wordt van een vetmeter, maar dat is eigenlijk alleen van belang voor personen die door veel fitness substantieel meer spiermassa hebben dan vetmassa.
De BMI bereken methode kan worden gezien als een eenvoudig en makkelijk alternatief. Bereken hier uw BMI.